06 24 59 44 23 info@g1000.nu

“Als leiders echt het volk willen laten spreken, dan volstaat een ja/nee-referendum niet.”, aldus David Van Reybrouck op 5 december in DWDD, waarin hij samen met Geert Mak sprak. Om tot meer genuanceerde uitspraken te komen pleit David Van Reybrouck voor een meerkeuze referendum, de inhoud opgesteld door honderd Nederlanders die steekproefsgewijs bij elkaar komen. Zij gaan drie weekenden met elkaar aan de slag. Maar hoe helpt dit de overeenkomsten tussen de kiezers naar boven te halen?

 Dat een ja/nee referendum niet volstaat blijkt ook uit een artikel in de Volkskrant van Jarl van der Ploeg. Daarin wordt aan verschillende Italianen gevraagd waarom zij ja dan wel nee zullen stemmen tijdens het referendum over de grondwetswijziging. Afgaand op hun keus staan de ‘ja kiezer’ en ‘nee kiezer’ lijnrecht tegenover elkaar. Maar kijk je naar de motivatie achter hun keus dan zitten zij aardig op één lijn. Zo gaven zowel een ja als nee kiezer ‘verandering’ als belangrijkste motivatie voor hun keus aan.

Burgertop van gelote burgers
Inmiddels is er ruime ervaring met G1000-en en andere burgertoppen in Nederland. Tijdens een G1000 gaan gelote burgers, een steekproef van Nederlanders, samen met politici en ambtenaren in gesprek over hun stad, wijk of regio. Niet de politiek bepaalt waarover gesproken wordt, maar de deelnemers. De deelnemers gaan in dialoog en spreken van tevoren af dat zij het niet eens hoeven te worden. Daardoor wordt er beter naar elkaar geluisterd. Zo komen zij er achter wat de ander motiveert om tot keuzes te komen. Denk nog even aan die ‘ja en nee kiezer’ in Italië. Door het gesprek ontstaat wederzijds begrip. Het gevolg is dat het individuele belang makkelijker naar het gezamenlijk belang verschuift. Dat is echte democratie. Of om een uitspraak van Geert Mak aan te halen: “Democratie is: de meerderheid wint, maar respecteert de minderheid”.

Weer echt iets te kiezen
De ervaring met de burgertoppen heeft ons geleerd dat gelote burgers heel goed samen kunnen bepalen wat zij belangrijk vinden. Op deze manier kunnen de onderwerpen voor een meerkeuze referendum worden bepaald. Vervolgens kunnen de deelnemers, gevoed door experts rondom deze onderwerpen, zich verdiepen in wat de gevolgen op lange termijn zijn voor bepaalde keuzes en op basis daarvan de inhoud van het referendum opstellen. Wanneer dit goed wordt gedocumenteerd, is alle achtergrond voor het meerkeuze referendum terug te vinden. Zo valt er tenminste weer echt iets te kiezen.

Kanttekeningen
Natuurlijk moeten er wat kanttekeningen geplaatst worden. We voelen de urgentie, maar zorgvuldigheid is geboden. Start met een meerkeuzereferendum op stadsniveau en leer daar van. We zien nu bij burgertoppen een gelijke verdeling man/vrouw. Maar zowel het opleidingsniveau als de gemiddelde leeftijd mag nog naar beneden. Representativiteit blijft een belangrijk aandachtspunt. Al leert de ervaring wel dat deze bij herhaling verbetert. Tot slot is het vervolgtraject en het commitment van de politiek van groot belang. Door te luisteren zorgen zij ervoor dat de burger weer gehoord wordt.

Laten we ervoor kiezen het gesprek aan te gaan. Niet online, niet via ja/nee-referenda, maar met elkaar aan tafel. Zo kunnen we als volk echt spreken!